DEN HAAG – Op 21 juni was er een algemeen overleg tussen de Tweede Kamer en Alexander Pechtold, demissionair minister voor Bestuurlijke Vernieuwing (D66), over de oprichting van een Nationaal Instituut voor de Rechten van de Mens (NIRM). Een vertegenwoordiger van NJCM was daarbij aanwezig.
De regeringspartijen CDA en VVD zijn kritisch over het instellen van een aparte Nederlandse organisatie voor de rechten van de mens. De PvdA, de grootste oppositiepartij, stelt zich ronduit positief op en D’66 is positief-kritisch. Meer partijen waren niet aanwezig. Minister Pechtold is voor de oprichting van het NIRM, mits het laagdrempelig is en uitgroeit tot een overkoepelend orgaan, die echte meerwaarde heeft en een boegbeeld is waar bestaande organisaties op het gebied van mensenrechten zich achter scharen. Pechtold benadrukt dat het niet gaat om een nieuwe organisatie, maar om een organisatie die de smeerolie vormt tussen bestaande organisaties en daartussen de samenhang en coördinatie verbeterd. Hij gaat uit van een ontwikkelingsmodel waarbij enkele betrokken organisaties in de toekomst bereid zijn geheel in het NIRM op te gaan.
Bij de kritische partijen was er weerstand tegen het oprichten van een ‘nieuwe’ organisatie om de bestaande organisaties en instanties beter te laten werken. Het CDA voelt wel voor een laagdrempelige klachtbehandelingsinstantie voor mensenrechten-kwesties, vooral in geval van botsende grondrechten. Dit is een idee uit het CDA-rapport ‘Alles van waarde is weerbaar’. De VVD twijfelt aan de behoefte aan meer aandacht voor mensenrechten. PvdA vindt het belangrijk dat er één mensenrechteninstituut komt. Nu is er sprake van te veel versnippering. Ook heeft Nederland een internationale politieke verantwoordelijk-heid om het orgaan op te richten. Zo hadden de Verenigde Naties er in 1993 in een resolutie al toe opgeroepen. Alle aanwezige partijen kunnen zich iets voorstellen bij een instituut dat ook een publieksvoorlichtende functie heeft en waar burgers ook fysiek iets verbeeld zien van de historie van de mensenrechten en rechtsstaat in Nederland.
Een consortium, bestaande uit het Studie-en Informatiecentrum Mensenrechten (SIM), het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP), de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) en de Nationale Ombudsman (NO), adviseerde de minister in september 2005 een onafhankelijk mensenrechteninstituut op te richten in een rapport ‘De daad bij het woord’.
