Op dinsdag 27 mei organiseert het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten een seminar demonstratierecht in Amsterdam. Tijdens dit seminar zullen diverse sprekers hun expertise met je delen: van keynote speaker Jon Schilder (hoogleraar staats- en bestuursrecht Vrije Universiteit) tot en met de professionals – de officier, de advocaat of de veiligheidsadviseur bij de gemeente – die ieder vanuit een eigen rol direct bij demonstraties betrokken zijn.
In twee rondes met break-out sessies is er de mogelijkheid voor verdieping en discussie over thema’s als de handhaving bij demonstraties door het lokale bestuur, het strafrechtelijk vervolgen van demonstranten, de inzet van gezichtsherkenningstechnologie bij demonstraties en het demonstratierecht van jeugdigen en van ambtenaren. We sluiten af met een paneldiscussie en een borrel.
We nodigen iedereen uit die zich professioneel of vanuit de rechtenstudie bezighoudt met het demonstratierecht, om zich aan te melden. Ook niet-leden zijn welkom. Deelname is gratis. Voor advocaten kunnen 3 PO-punten gehaald worden (kosten 400,- euro). Geef je nu op via njcm@law.leidenuniv.nl, want het aantal plaatsen is beperkt!
Wanneer? 27 mei 2025.
Hoe laat? Inloop: 13:00 – 13:30 tot 18:00 uur.
Waar? Meet Berlage, Oudebrugsteeg 9, Amsterdam.
Het programma is als volgt:
13.00 – 13.30 Inloop
13.30 – 14.15 Plenaire opening met key note speaker Jon Schilder
14.15 – 15.00 Ronde 1 met drie sessies
15.00 – 15.15 Pauze
15.15 – 16.00 Ronde 2 met drie sessies
16.00 – 16.45 Plenaire afsluiting
16.45 – 17.30 Borrel
RONDE 1
1. De officier van justitie en de advocaat over demonstreren en het strafrecht
Advocaat Willem Jebbink en een officier van justitie vertellen ieder vanuit hun eigen perspectief en ervaringen en gaan in deze workshop in gesprek met de deelnemers.
2. Als algoritmen konden demonstreren
Stel je voor: je woont een vreedzame demonstratie bij en zonder dat je het weet, wordt jouw gezicht vastgelegd, opgeslagen en geanalyseerd met gezichtsherkenningstechnologie. Dagen later ontvang je onverwacht bezoek van de politie. De technologie herkende jou als risicofactor, maar was dat terecht?
In deze workshop duiken we in wat data-gedreven technologie precies is, en hoe het – vaak op onzichtbare wijze – invloed heeft op onze fundamentele rechten, zoals het recht om te demonstreren en je te verenigen. Wat zijn de risico’s van surveillance, profiling en het gebruik van algoritmes bij demonstraties? En belangrijker nog: hoe kunnen we voorkomen dat deze technologieën ons recht om te verenigen en te demonstreren inperken?
3. Demonstratierecht van ambtenaren
Tot hoever reikt het demonstratierecht van (rijks)ambtenaren, in het bijzonder wanneer de inhoud van de demonstratie niet overeenstemt met het beleid van de werkgever? Hoe verhoudt zich dat recht tot de verwachte neutraliteit en loyaliteit van de ambtenaar ten opzichte van de overheid? En welke mogelijkheden hebben ambtenaren om hun stem te laten horen? Aan de hand van verschillende sprekers en invalshoeken, is het doel van deze workshop om samen tot nieuwe inzichten te komen.
RONDE 2
1. Het lokale bestuur: waar liggen de grenzen van het demonstratierecht?
In de landelijke politiek en media ligt de focus op demonstraties die tot verstoring van de openbare orde en tot andere problemen leiden. In deze workshop wordt in gesprek gegaan met medewerkers van de gemeente Amsterdam over hun ervaring met demonstraties, om een vollediger beeld te schetsen van de praktijk. Bij de meeste demonstraties doen zich namelijk geen problemen voor en kan de gemeente een faciliterende rol spelen. Zijn nadere beperkingen aan het demonstratierecht dan wel echt nodig?
2. Het demonstratierecht vanuit het EVRM gezien
In artikel 11 van het EVRM staat het recht om te demonstreren en onder welke voorwaarden de overheid dat recht mag beperken. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelt regelmatig over de vraag of de overheden zich in specifieke gevallen wel hebben gehouden aan deze voorwaarden. Wat zijn de kaders vanuit het EVRM gezien? Hoe worden die in Nederland toegepast en welke ontwikkelingen zien we in de rechtspraak, zowel van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens als bij de nationale rechter?
3. Demonstratierecht van jeugdigen
In internationale verdragen en onze grondwet is vastgelegd dat kinderen, ongeacht hun leeftijd, het recht hebben om te demonstreren. Dit recht is essentieel om hen een stem te geven in maatschappelijke kwesties. Bovendien blijkt uit de praktijk dat kinderen door te demonstreren, bijdragen aan verandering. De beperkingen op het demonstratierecht zijn voor kinderen en volwassenen in beginsel hetzelfde. De overheid en ouders dragen vanwege de kwetsbaarheid van kinderen wel bepaalde verantwoordelijkheden, zowel voorafgaand, tijdens als na afloop van een demonstratie. In deze break-outsessie gaan kinderrechtenjurist Mieke Breedijk, Haseeb Bhatt (landelijk beleidsadviseur demonstraties bij het OM), en de negentienjarige Lotte in op de theorie en praktijk.
