Het NJCM heeft op 8 december jl. de Minister van Binnenlandse Zaken en de Minister van Justitie en Veiligheid in een brief opgeroepen om toe te zien op de bescherming van grondrechten tijdens de onderhandelingen over het Europese Verordeningsvoorstel ter voorkoming van de verspreiding van terroristische online-inhoud later in diezelfde week. De oproep werd mede gedaan namens Europese netwerkorganisaties Civil Liberties Union for Europe en European Digital Rights.
Vrees voor schending van grondrechten
Voluit luidt de titel van het voorstelt: Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad ter voorkoming van de verspreiding van terroristische online-inhoud. De zorgen van het NJCM e.a. betreffen met name de bevoegdheden die het Verordeningsvoorstel toekent aan de door de lidstaten aangewezen autoriteiten voor het geven van bevelen om online-inhoud te verwijderen, binnen één uur na ontvangst van het verwijderingsbevel. Deze bevoegdheid strekt tot buiten de nationale grenzen. Daarmee vormt het Verordeningsvoorstel een ernstig gevaar voor de grondrechten, niet in het minst wanneer het zou worden toegepast door lidstaten die momenteel onderworpen zijn aan procedures op grond van artikel 7 Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU), vanwege een bedreiging van de onafhankelijkheid van hun rechtsstelsel en schendingen van de rechtsstaat. Omdat het Verordeningsvoorstel er niet in voorziet dat de aangewezen bevoegde autoriteiten werkelijk onafhankelijk dienen te zijn, noch dat ze over de nodige deskundigheid moeten beschikken om te kunnen beoordelen of online-inhoud in strijd is met de wet, leidt dit tot een ernstige tekortkoming die de nationale wetshandhavingsinstanties in staat stelt om inhoud te onderdrukken zonder een gerechtelijk bevel.
Daarnaast is de opgenomen definitie van het begrip ‘terroristische inhoud’ niet nauwkeurig genoeg omschreven, wat kan leiden tot het overmatig verwijderen van inhoud, met inbegrip van legitieme inhoud die onder de bescherming van het recht op vrijheid van meningsuiting valt.
Ten slotte staat de vereiste responstijd van maximaal één uur niet in verhouding tot de mogelijkheden van veel Europese, kleine en middelgrote hostingproviders.
Voorlopig akkoord
Donderdag 10 december jl. vonden de triloogonderhandelingen over het Verordeningsvoorstel plaats. Hierin bereikten het voorzitterschap van de Raad en het Europees Parlement een voorlopig akkoord. Het bestrijden van de online verspreiding van extremistische ideologieën is onderdeel van de onlangs gepubliceerde Europese Terrorismebestrijdingsagenda 2020.
