Oplegging gebiedsverbod

Een gedragsaanwijzing in de vorm van een gebiedsverbod (zie artikel 509hh Sv) houdt in dat een persoon zich gedurende een bepaalde periode niet mag bevinden op een bepaalde plek. In zo’n geval wordt een burger dus (ook) de mogelijkheid ontzegd om vreedzaam alleen of met anderen zijn of haar mening te uiten op die plek.

Naar aanleiding van een vreedzame demonstratie (tegen het beleid rond de Coronamaatregelen) op 28 maart 2021 hebben maar liefst 305 deelnemers een dergelijke gebiedsverbod opgelegd gekregen door de officier van justitie. Hetzelfde geldt voor een groep vreedzame demonstranten die op 12 oktober 2020 in Den Haag demonstreerde (tegen klimaatverandering).

‘Chilling effect’ op uitoefening van het recht op betoging

De inzet van dit repressieve middel zou volgens het NJCM niet mogen plaatsvinden naar aanleiding van gedragingen die in de context van een (overwegend) vreedzaam protest niet strafbaar zijn of slechts lichte overtredingen betreffen. Bovendien vereist de wet dat bij de inzet van dit middel een grondige individuele toets plaatsvindt om te beoordelen of voldaan is aan de in artikel 509hh Sv gestelde vereisten.

Vanuit een mensenrechtelijk perspectief maakt het NJCM zich bovendien ernstige zorgen om het zogenaamde ‘chilling effect’ van dergelijke gebiedsverboden. Dat wil zeggen: het feit dat de officier van justitie een gedragsaanwijzing oplegt aan een demonstrant die zijn of haar grondrecht op betoging uitoefent, kan ertoe leiden dat andere burgers zich in de toekomst beperkt zullen voelen om hun grondrecht op betoging uit te oefenen.

Het PILP-NJCM hoopt dat de rechtbanken de opgelegde gebiedsverboden zeer kritisch zullen toetsen en ook het recht op betoging en de vrijheid van meningsuiting daarbij vol mee zullen nemen in hun oordeel.

Lees hier de opiniebrief van het NJCM en het PILP-NJCM.

Lees hier meer over het recht op betoging.