WASHINGTON. President Bush heeft in een toespraak op 6 september het bestaan van geheime CIA-gevangenissen in het buitenland erkend.
Hij maakte bekend dat veertien terreurverdachten, die zijn vastgehouden in deze CIA-gevangenissen, zijn overgebracht naar Guantánamo Bay teneinde te worden berecht door speciale militaire commissies, als het Congres die goedkeurt. Onder de personen die naar Guantánamo Bay zijn gebracht is Khalid Shaikh Mohammed, die ervan wordt verdacht het brein te zijn achter de aanslagen van 11 september 2001.
Bush verklaarde in zijn toespraak dat hij had besloten om Khalid Shaikh Mohammed en de andere terreurverdachten nu ‘in de openbaarheid te brengen’ nadat ze de afgelopen periode waren vastgehouden in het geheime CIA-detentieprogramma. De president gaf aan dat er twee redenen zijn om het geheime, door de regering goedgekeurde, detentieprogramma nu te erkennen.
De eerste reden is, in de woorden van de president, dat ‘we have largely completed our questioning of the men — and to start the process for bringing them to trial, we must bring them into the open.’
De tweede door de president genoemde reden is de uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof over de ‘militaire commissies’ van 29 juni jl. Het Hooggerechtshof oordeelde dat de berechting van verdachten van terrorisme door een militaire commissie op Guantánamo Bay in strijd was met het internationale oorlogsrecht en met het Amerikaanse recht. Het Hooggerechtshof overwoog dat een bepaling van de Geneefse Conventies, aangeduid als ‘Common Article 3’ van toepassing was op de gevangenen van Guantánamo Bay en door hen kon worden ingeroepen in federale gerechten. Het Hooggerechtshof oordeelde verder dat de berechting door militaire commissies in strijd was met de Amerikaanse federale wetgeving, omdat de regering deze commissies had ingesteld zonder instemming van het Congres.
Bush reageerde in zijn toespraak op de uitspraak van het Hooggerechtshof. Hij stelde dat Artikel 3 en andere bepalingen van de Geneefse Conventie vaag en ongedefinieerd zijn en kondigde aan dat hij het Amerikaanse Congres gaat vragen om wetgeving tot stand te brengen ‘to make it clear that captured terrorists cannot use the Geneva Conventions as a basis to sue our personnel in courts – in U.S. courts.’ De nieuwe wetgeving zou, als het Congres deze goedkeurt, de basis moeten vormen voor de berechting van de terreurverdachten in militaire commissies.
