Klimaatverandering schendt mensenrechten

GENEVE. Klimaatverandering zorgt wereldwijd voor mensenrechtenschendingen, stelde Jan van de Venis namens het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) op 22 oktober jl. tijdens een bijeenkomst van de Verenigde Naties (VN) in Genève. Dit overleg, waarbij een verscheidenheid aan belanghebbenden en deskundigen over klimaatverandering werd geconsulteerd, vond plaats op uitnodiging van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten (OHCHR)

Op de bijeenkomst heerste een verrassende consensus onder de aanwezige NGO’s, invloedrijke internationale actoren (waaronder het VN Environment Programme, de VN Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, UNESCO, de Wereld Gezondheid Organisatie, de International Maritime Organization en de Wereld Bank) en vrijwel alle landen (met uitzondering van de Verenigde Staten) over onmiddellijke en concrete actie op het gebied van tegengaan en aanpassing aan klimaatverandering, vertelt Jan van de Venis.’Verder onderzoek is ook gewenst, maar mag actie niet in de weg staan. Juist vanuit mensenrechtelijke optiek.’ Dat werd vooral geïllustreerd door het verhaal van de vertegenwoordigers van de Malediven, waar het stijgende water de bevolking al bijna dwingt haar land te verlaten.

Alleen de Verenigde Staten konden zich niet vinden in het beroep op mensenrechten in het kader van klimaatverandering en uitstoot verminderende afspraken. Mensenrechten zijn niet het juiste middel, zo concludeerde de VS.

De OHCHR zal uiterlijk in maart een rapport over klimaatverandering en mensenrechten bij de Mensenrechtenraad indienen. De deelnemers aan de vergadering drongen er vrijwel unaniem op aan in dit rapport ook te benadrukken dat de mensenrechtelijke aspecten moeten worden meegenomen bij de nieuw te formuleren uitstoot-afspraken onder de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) in Kopenhagen eind 2009. Deze afspraken zullen de opvolgers worden van het Kyoto-verdrag. Tenslotte drongen de deelnemers er bij de OHCHR op aan om niet alleen dit rapport in te zenden bij UNFCCC, maar om de Hoge Commissaris zelf af te vaardigen.

In een rapport dat het NJCM ten behoeve van deze bijeenkomst had opgesteld, wordt gepleit voor een centrale rol van de mensenrechteninstellingen van de Verenigde Naties in het beperken van klimaatverandering. Het NJCM dringt er in het rapport op aan dat de Verenigde Naties een actieve rol neemt in de codificatie van het recht op een gezond en schoon milieu. Dat recht is al gecodificeerd in meerdere regionale verdragen en in verklaringen van de Verenigde Naties. Het NJCM meent dan ook dat er een taak ligt voor de Verenigde Naties om meer onderzoek te doen of te laten doen naar klimaatverandering, milieukwesties en mensenrechten.

Op 4 november as. organiseert het NJCM een studieavond onder de titel Water als Mensenrecht. Voor meer informatie en aanmelding zie de rubriek ‘activiteiten’.