DEN HAAG. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken gaat niet altijd zorgvuldig te werk bij het opstellen van individuele ambtsberichten in asielzaken. En de wijze waarop de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gebruikmaakt van ambtsberichten wijst op vooringenomenheid en partijdigheid. Dit stelt de Nationale Ombudsman in zijn rapport ‘De geloofwaardigheid van ambtsberichten’.
De stevige kritiek van de Ombudsman is gebaseerd op een onderzoek uitgevoerd naar 45 ambtsberichten die in het jaar 2006 in asielprocedures zijn gebruikt. Daarnaast heeft de Ombudsman gesproken met medewerkers van Buitenlandse Zaken en de IND, rechters, advocaten en belangenorganisaties. In het rapport stelt Ombudsman Brenninkmeijer dat zowel bij de totstandkoming als bij het gebruik van individuele ambtsberichten aanzienlijke ‘behoorlijkheidsgebreken’ aantoonbaar zijn. Ambtsberichten bevatten slechts een weergave van door Buitenlandse Zaken uitgevoerd onderzoek en er staan soms fouten in of te vage omschrijvingen. De IND beschikt niet over alle relevante informatie die aan het ambtsbericht ten grondslag ligt en IND-medewerkers zouden onvoldoende op de hoogte zijn van regels voor de omgang met ambtsberichten. Ook concludeert de Ombudsman dat de asielzoeker onvoldoende mogelijkheden heeft om in het ambtsbericht opgenomen conclusies te ontkrachten.
Zowel de IND als het Ministerie van Buitenlandse Zaken laten in een reactie weten zich ‘niet te herkennen’ in de kritiek van de Ombudsman. Beide organisaties wijzen er op dat de vreemdelingenrechter uiteindelijk toeziet op het juiste gebruik van ambtsberichten. Maar de Ombudsman concludeert dat de rechter niet veel speelruimte heeft. Het ambtsbericht wordt in de vreemdelingenrechtelijke procedure aangemerkt als deskundigenbericht, wat betekent dat de rechter de inhoud slechts beperkt mag toetsen.
De Ombudsman doet een reeks aanbevelingen aan de Ministers van Justitie en Buitenlandse Zaken. Buitenlandse Zaken zou meer transparantie moeten betrachten en de IND zou de inbreng van asielzoekers nadrukkelijker moeten betrekken bij de eigen beoordeling van ambtsberichten. In een eerdere notitie gestuurd aan de regering en Tweede Kamer, heeft de Permanente Commissie van deskundigen in internationaal vreemdelingen-, vluchtelingen- en strafrecht (Commissie-Meijers) al aangedrongen op bijstellingen in de procedure voor de rechter, waaronder het afzwakken van de sterke status van het ambtsbericht. In de notitie stelt de Commissie-Meijers dat de huidige beoordeling van ambtsberichten door de rechter onvoldoende tegemoetkomt aan procedurele vereisten van EG-recht en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
BRONNEN
- Rapport Nationale Ombudsman ‘De geloofwaardigheid van ambtsberichten’
- Reactie Justitie op rapport Nationale ombudsman ‘Individuele ambtsberichten’
- Reactie Buitenlandse Zaken op rapport Nationale ombudsman ‘Individuele ambtsberichten’
- De Permanente Commissie van deskundigen in internationaal vreemdelingen-, vluchtelingen- en strafrecht, Notitie geheime informatie en ambtsberichten in de vreemdelingenrechtelijke procedure
