STRAATSBURG. In Polen en Roemenië zijn terreurverdachten door de CIA in het geheim gedetineerd. Ook hebben diverse Europese landen toestemming gegeven voor illegaal transport van gedetineerden via hun luchtruim. Dit staat in het tweede rapport van Dick Marty over Europese betrokkenheid bij onrechtmatige CIA-praktijken.
Dick Marty, Zwitsers afgevaardigde in de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, stelt in zijn op 7 juni openbaar gemaakte rapport dat nu is bewezen dat geheime detentie van terreurverdachten in Polen en Roemenië heeft plaatsgevonden. In zijn eerdere rapport sprak hij nog slechts van indicaties voor het bestaan van geheime gevangenissen.
Het rapport bevat een uitgebreide beschrijving van de wijze waarop de Verenigde Staten gebruik maakten van Europese faciliteiten om terreurverdachten vast te houden, te ondervragen en te transporteren. De Verenigde Staten trachtten zo te voorkomen dat verdachten zich zouden beroepen op Amerikaanse wettelijke waarborgen omtrent detentie en verhoormethoden. De basis voor de samenwerking tussen de CIA en Europese landen zou onmiddellijk na de aanslagen van 11 september zijn gelegd in NAVO-verband, waarbij de Europese partners toezegden de Verenigde Staten op verschillende terreinen bij te staan in de strijd tegen terreur.
Marty staaft zijn bevindingen met verklaringen van anonieme bronnen in de CIA en inlichtingendiensten in Polen en Roemenië. Uit een uitgebreide analyse van vluchtgegevens heeft hij afgeleid dat de ware bestemming van diverse CIA-vluchten bewust werd verduisterd.
Alhoewel uit de rapportage blijkt dat Europese diensten nimmer toegang hadden tot de vliegtuigen en gevangenissen die door de CIA werden gebruikt, spreekt Marty zijn afkeuring uit over de uitdrukkelijke toestemming die verschillende Europese regeringen voor het optreden van de CIA op eigen grondgebied hebben gegeven. Concluderend stelt Marty:
‘The collateral damage caused by the “war on terrorism” being waged by the current US Administration is very serious. More serious, and more intolerable, however, is the attitude taken by many European governments, which have allowed – when they have not directly cooperated in – a whole series of unlawful acts on their territory, acts which the US Administration itself refused to commit in its own country.’
Vrijwel gelijktijdig met het verschijnen van de rapportage van Marty publiceerden een zestal non-gouvernementele organisaties, waaronder Amnesty International en Human Rights Watch, een gezamenlijk document waarin het relaas van 39 ‘verdwenen personen’ wordt beschreven. Het document met de titel Off the Record gaat over personen die door de Verenigde Staten werden verdacht van betrokkenheid bij terrorisme en via niet-officiële kanalen zijn opgepakt en gedetineerd. Over het lot van deze mensen worden door de regering van de Verenigde Staten geen mededelingen gedaan. Het document bevat gedetailleerde gegevens over hun detentiegeschiedenis en mogelijke verblijfsplaats.
