21/02/13

Voormalig lid NJCM College van Advies Peter Kooijmans overleden

Peter Kooijmans (1933), voormalig hoogleraar Volkenrecht, Minister van Buitenlandse Zaken en rechter bij het Internationaal Gerechtshof, is overleden op woensdag 13 februari. Hij werd 79 jaar oud. Het bestuur van het NJCM heeft met leedwezen kennis genomen van ons gewaardeerde lid van het College van Advies (1988-1998).

Kooijmans was hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam (1962-1973) en de Rijksuniversiteit Leiden (1978-1997). Zijn hoogleraarschappen werden onderbroken toen hij Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken werd, belast met aangelegenheden betreffende de VN, de VN-organisaties en ontwapeningsvraagstukken (1973-1977), en later minister op hetzelfde departement (1993-1994). In 1997 werd hij de eerste Nederlandse rechter in het Internationaal Gerechtshof, de kroon op zijn rijke internationale carrière.

Een rode draad door professor Kooijmans’ loopbaan was zijn inzet voor de bescherming en promotie van mensenrechten. ‘I myself would not have devoted so much of my time to the cause of human rights […] if I had not believed it to be a just cause and worthy task.’ Kooijmans vaste overtuiging was dat er een ‘minimum standard of decency and humanity’ is ‘by which all […] governments […] are bound, not only because they are parties to the International Covenants of Human Rights, not only because they may have accepted the Universal Declaration of Human Rights as a balanced statement of principles, but first and foremost, because our human minds have been endowed with reason and with the capacity for moral judgement.’

Kooijmans was leider van de Nederlandse delegatie in de VN-Mensenrechtencommissie (1982-1985). Tijdens zijn voorzitterschap werd het concept van het Verdrag tegen foltering doorgeleid naar de Algemene Vergadering. Als vertrekkend voorzitter stelde Kooijmans voor om een speciale thematische rapporteur in te stellen, omdat ‘we should not close our eyes to the fact that torture is still a phenomenon of daily occurence and that conventions alone are not sufficient to put an end to this crime.’ De snelle aanname van deze resolutie was volgens de Utrechtse hoogleraar Cees Flinterman ‘certainly a tribute to the undisputed integrity, moral leadership, and commitment of Kooijmans.’ Zijn benoeming tot eerste VN-rapporteur inzake foltering (1985-1992) was dan ook geen verrassing. Zijn mandaat van een jaar werd zes keer verlengd.

Professor Rick Lawson van Universiteit Leiden (redacteur NTM/NJCM-Bulletin, die bij Kooijmans afstudeerde) memoreerde: ‘Peter Kooijmans was een beminnelijk mens, met groot gevoel voor humor. Als geen ander kon hij schakelen tussen wetenschap en (internationale) politiek. In de vele maatschappelijke functies die hij vervulde, heeft hij steeds zijn integriteit weten te bewaren, en heeft hij zijn idealen nooit uit het oog verloren. Hij heeft hele generaties studenten blijvend geïnspireerd.’

Bronnen en meer informative over Peter Kooijmans